Sürdürülebilir üretim ve tüketimi teşvik eden “Sıfır Atık” kavramına paralel olan “İleri Dönüşüm” seramik atıkları da kapsıyor. Doç. Dr. Nermin Demirkol’un kurduğu KOÜ Sıfır Atık Kulübü’nün gerçekleştirdiği atık porselenlerden ve atık camlardan ileri dönüşüm çalışmalar sergisi ise UNICERA’da yer alacak.
DOÇ. DR. NERMİN DEMİRKOL
Kocaeli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Seramik Bölümü
Günümüzde sık sık duymaya başladığımız terimlerden biri “Sıfır Atık” dır. Sıfır Atık, atıkların geri dönüştürülmesini, yeniden kullanılmasını, azaltılmasını ve önlenmesini içermektedir. Sürdürülebilir üretim ve tüketim alışkanlıkları teşvik edildiği gibi, israfı önlemekte temel amaçlardandır. Sürdürülebilir bir dünya için herkesin alanı ile ilgili elinden geleni yapması gerekmektedir.
Bir seramik mühendisi olarak, ‘atıkların değerlendirilmesine nasıl katkı sunabilirim’ diye düşünerek sıfır atık projeleri üretmeye ve öğrencilerim ile kamusal alanda uygulamaya başlayarak ileri dönüşüm çalışmalarına başlangıç yapmış olduk.
İleri dönüşüm; herhangi bir atığın değerini artıracak şekilde yeniden kullanılmasıdır. İleri dönüşüm yapıldığında yeni, yüksek kaliteli, işlevsel veya sanatsal bir ürüne dönüşüm söz konusu olmalıdır. Kocaeli Üniversitesi Değirmendere Ali Özbay MYO öğrencileri ile sadece seramik atıkları kullanarak başlatılan bu ileri dönüşüm çalışmaları, proje yürütücülüğünü yapmış olduğum Türkiye’de bir ilk olma özelliğine sahip, fabrika ve firma atıkları kullanılarak yapılan “Başiskele Belediyesi Sıfır Atık Tema Parkı” ile devam etti.
Bu makalede, bu zamana kadar yürüttüğüm projelerden örnekler ile atık porselenlerin ileri dönüşümle sanatsal veya işlevsel çalışmalara dönüştüğü yer almaktadır. Kocaeli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Seramik Bölümü’nde “Sıfır Atık Uygulamalar” dersi öğrencileri ve kurucu danışmanı olduğum Kocaeli Üniversitesi Sıfır Atık Kulübü öğrencileri ile yürütücülüğümde devam eden pek çok atık porselenlerden ileri dönüşüm projeleri mevcuttur.
Görsel 1: Kütahya Porselen Fabrikası’nın kırık, hatalı porselen tabakları ile yapılan ileri dönüşüm mozaik pano
Görsel 1’de görülen mozaik pano 2023 yılında Kocaeli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Seramik Bölümü ve KOÜ Sıfır Atık Kulübü öğrencileri Gizem Çakır ve Yasemin Doğan’a ait ortak bir ileri dönüşüm mozaik çalışmadır. Çakır ve Doğan burada Avusturyalı ressam Gustav Klimt’in “Öpücük” isimli eserini tamamen Kütahya Porselen’in hatalı, kırık porselen tabaklarını kullanarak mozaik tekniğini resim ile birleştirerek oluşturdu. Bu çalışma, fabrika atıklarının ileri dönüşüm ile sanatsal olarak değerlendirilmesine güzel bir örnek teşkil etmektedir.
Görsel 2: Atık porselenlerden, ileri dönüşüm ile mozaik bank çalışması
Görsel 2 ve 3’te görülen banklar 2018 yılında Kocaeli ili Gölcük ilçesi Değirmendere beldesinde bulunan Değirmendere Müfit Saner İlkokulu’nda atıl durumda duran eski ahşap banklar idi. KOÜ Değirmendere Ali Özbay MYO öğrencilerimiz ile birlikte, velilerin toplamış oldukları kırık porselen tabaklar kullanılarak Tema gönüllüsü öğrenciler, öğretmenler, veliler, Gölcük Tema Vakfı yetkilileri, okul yönetimi ve protokol ile birlikte yapıldı. Öncü olarak başlattığımız ve herkese örnek olan bu bank uygulamalarımız Kocaeli’nin çeşitli yerlerinde sergilenmekte ve kullanılmaktadır.
Görsel 3: Atık porselenlerden, ileri dönüşüm ile mozaik bank çalışması
Görsel 4: Kar Porselen (Bonna Premium Porselen) Fabrikası’nın kırık, hatalı porselen tabakları ile yapılan ileri dönüşüm mozaik pano
Görsel 4’te görülen kelebek figürlü mozaik pano, 2023 yılında Kocaeli Üniversitesi Sıfır Atık Kulübü öğrencilerinden Kocaeli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Seramik Bölümü öğrencisi Seda Uzuner tarafından BONNA Premium Porselen fabrikasının kırık hatalı porselenleri kullanılarak yapıldı. Kulüp tanıtım standı ve birçok ileri dönüşüm sergilerinde Uzuner’in çalışması sergilendi.
Görsel 5: Başiskele Belediyesi Sıfır Atık Tema Parkı’nda bulunan atık porselenler ve seramik karolar ile yapılan ileri dönüşüm mozaik çalışma
Firma ve fabrika atıklarının ileri dönüşümle sanatsal bir değer kazanarak yeniden hayat bulması günden güne yaygınlaşmaktadır. ND Sıfır Atık ve Tasarım Ekibi’mle birlikte ülkemizde bu alandaki öncü ve örnek çalışmalarımız her geçen gün artmaktadır.
Görsel 6: Başiskele Belediyesi Sıfır Atık Tema Parkı için ND Sıfır Atık ve Tasarım Ekibi tarafından ileri dönüşüm eseri mozaik masa.
Görsel 5 ve 6’da ekibim ile birlikte yoğun emek ile ilmek ilmek dokuduğumuz, Türkiye’nin ilk fabrika ve firma atıkları ile yapılan Sıfır Atık Tema Parkı olma özelliğine sahip Kocaeli ili Başiskele ilçesi Yeşilkent mahallesinde bulunan 2022 yılında halkın kullanımına açılan Başiskele Sıfır Atık Tema Parkı’nın mozaik çalışmalarından görülmektedir. Görsel 5’te görülen koi balığı şeklindeki mozaik tamamen Kütahya Porselen atıkları ile etrafı ise Koçtaş ve Seramiksan firmalarından temin edilen seramik karo atıklar ile ND Sıfır Atık ve Tasarım ekibi tarafından oluşturuldu. Görsel 6’da görülen Selçuklu desenleri ile oluşturulmuş masa tamamen Kütahya Porselen fabrikasının kırık, hatalı porselenleri kullanılarak ND Sıfır Atık ve Tasarım Ekibi’nin ileri dönüşüm eseridir.
Görsel 7: Kütahya Porselen kırık, hatalı porselenleri ile yapımı devam eden mozaik masa
Görsel 7’de görülen mozaik masada siyah, beyaz ve grinin uyumu dikkat çekmektedir. Kütahya Porselen’in atıkları bu çalışmada sürdürülebilirlik stratejisine uygun olarak kullanıldı.
Görsel 8: Kar Porselen (Bonna Premium Porselen) Fabrikası’nın kırık, hatalı porselen tabakları kullanılarak devam eden mozaik pano çalışma
Kocaeli Üniversitesi Sıfır Atık Kulübü yeşil dönüşüm, atıkların geri ve ileri dönüşümü konusunda pek çok çalışma ile sürdürülebilir bir dünya için çaba gösteren bir topluluktur. Bu hedef ile Kocaeli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi bölümlerinden pek çok öğrencimiz de ileri dönüşüm çalışmaları ile kulüpte aktif yer almaktadır. Görsel 8’de kulüp üyelerinden Gizem Çakır ve Yasemin Doğan’ın, BONNA Premium Porselen fabrikasının porselen atıklarını kullanarak, çini üstadı sayın Mehmet Koçer’in tasarımını mozaik tekniği ile uygulamaları görülmektedir. 6-10 Kasım 2023 tarihleri arasında İstanbul Fuar Merkezi’nde düzenlenen UNICERA Uluslararası Seramik, Mutfak ve Banyo Fuarı’nda kurucu danışmanı olduğum KOÜ Sıfır Atık Kulübü, atık porselenlerden ve atık camlardan ileri dönüşüm çalışmalar sergisi, ileri dönüşüm mozaik atölyesi ile yer alarak, çalışmalarını sektörün beğenisine sunma fırsatı yakaladı.
Comments